Schildpadden op Tioman eiland
Blijf op de hoogte en volg Nienke
29 Oktober 2017 | Maleisië, Pulau Tioman
Bij het Juara Turtle Project (JTP) werden we welkom geheten door twee andere vrijwilligsters die ons onze kamer lieten zien: een houten bungalow met eigen badkamer voor ons tweeën, dus helemaal prima. We hebben ons even opgefrist en kregen vervolgens de rondleiding die alle bezoekers krijgen met uitleg over de zeeschildpadden, hoe ze leven, de bedreigingen en wat het project doet om de schildpadden te helpen.
Om vijf uur maakten we kennis met de andere vrijwilligers en de vier vaste medewerkers (Dan, Beto, Lia en Ela). Op dat moment waren er vijf andere vrijwilligers: Joey en Dede uit Singapore, Johanna en Alisa uit Duitsland en Orsi uit Hongarije. Na een korte introductie werden de taken voor de volgende dag verdeeld (dingen als vegen, opruimen, wie welke patrouille loopt en wie de broederij checkt) en kregen we nog wat extra uitleg van Lia die het meest verantwoordelijk was voor de vrijwilligers.
Daarna hadden we vrije tijd, waarbij Falco ging snorkelen (dat was heel relaxed ze hebben hier allemaal snorkelspullen e.d. die je gewoon kunt gebruiken), een stel ging zwemmen en ik heb met een andere vrijwilligster op het strand zitten kletsen, uitkijkend op een prachtige baai, omringd door rotsen met jungle.
Rond zeven uur ‘s avonds gingen we met alle vrijwilligers eten in een van de kleine restaurantjes aan de enige weg die er langs de kust liep. Terug bij JTP hebben we een film gekeken (met een beamer afgespeeld op het whiteboard) en zijn toen gaan slapen.
Alleen niet voor lang, want om 1 uur hadden we nachtpatrouille samen met Orsi. Elke patrouille begint met het checken van de broederij, want de schildpadjes komen voornamelijk ‘s nachts uit zodat ze veiliger naar zee kunnen lopen. En jawel, er was een nest uitgekomen! We haalden snel de anderen erbij en na het tellen en het opmeten van een tiental konden we 39 schildpadjes loslaten. Super schattig hoe die kleine beestjes in volle vaart over het zand ploeteren. Maar ook, hoe klein zijn ze als ze die enorme oceaan bereiken. (de foto’s zijn trouwens met rood licht gemaakt, want schildpadden gaan op het meest felle licht af dat ze zien, in de natuur de maan of de weerspiegeling daarvan op het water). Daarna hebben we de patrouille nog gelopen om te zien of er een moederschildpad aan land was gekomen, maar dat was niet het geval, dus we konden weer naar bed tot acht uur ‘s ochtends toen het tijd was voor het ontbijt.
Bijna elke dag was er ook een extra activiteit, en deze ochtend gingen we na de klusjes op weg naar een kleine boerderij. We dachten dat we meteen aan het werk gezet zouden worden, maar nee, eerst kregen we allemaal hapjes te eten: rijst met kip, aardappelpasteitjes en kokospannenkoekjes. Zeer vermoeiend dat vrijwilligerswerk ;) Daarna toch wel aan de slag gegaan door eerst compost uit te scheppen en te verspreiden bij nieuwe chilipeper plantjes (wat een lucht!), nieuw compost te maken en wat lenteuien te oogsten. Na een kleine rondleiding langs de andere planten gingen we weer terug en was het alweer tijd voor de lunch :P
In de middag kwamen er twee groepen schoolkinderen uit Singapore langs (doe mij zo’n werkweek naar een tropisch eiland) die de rondleiding kregen en vervolgens bijna niet meer weg te krijgen waren vanwege de kittens die ook rondliepen in het centrale gebouw. Toen ze weg waren was het tijd voor de wekelijkse kookles van Ela, en we leerden om gestoomde pompoencakejes te maken. Thuis maar eens kijken wat een goede vervanging kan zijn van de bananenbladeren die ze hier daarvoor gebruiken.
Na de taakverdeling gingen Falco en ik snorkelen, maar helaas was het zicht nogal slecht. Dus we zwommen terug naar het strand en hebben een tijdje met de anderen in de golven gezwommen. ‘s Avonds gingen we met iedereen (ook de medewerkers) eten aan de andere kant van het dorp. Op vier scooters, waarvan eentje met een soort zijspan, reden we zo naar het restaurant. Het was heel gezellig en lekker gegeten, maar we hebben wel de tafel moeten verplaatsen vanwege een nieuwe aanval van vliegende mieren. Gelukkig waren deze iets kleiner dan die in Taman Negara.
Op de terugweg zagen we een prachtige sterrenhemel en Falco en ik besloten om op het strand sterren te gaan kijken. Het was zo helder dat we zelfs de Melkweg zagen! Super indrukwekkend en een moment om te herinneren. Met de sterrenapp hebben we verder sterrenbeelden proberen te ontdekken en zagen we allebei een aantal vallende sterren. Tenslotte nog de avondcheck bij de broederij om elf uur, en het was bedtijd.
De volgende ochtend had ik bootpatrouille om half acht, wat inhoudt dat je samen met één van de medewerkers en een lokale man die de boot bestuurde, naar twee stranden in de buurt vaart om te zien of daar eieren gelegd zijn. Normaal kan je dat redelijk goed spotten vanwege het spoor dat de moeder maakt in het zand, maar deze nacht had het enorm geregend en was het hoog water geweest. Bij het tweede strandje besloot Beto om toch maar naar het strand te lopen, want ze verwachtten één dezer dagen een nieuw nest. Aangezien schildpadden altijd naar hetzelfde strand terugkomen, en vaak meerdere nesten achter elkaar maken, kunnen ze die redelijk goed voorspellen.
Beto kon het niet goed zien en wist bijna zeker dat er niets was. De bootsman had blijkbaar jarenlange ervaring en besloot om ook een kijkje te gaan nemen. Ondertussen zat ik nog in het bootje, en vanwege het heldere water zag ik prachtig koraal en visjes rondom de boot.
De bootsman liep tien meter over het strand, keek wat naar de planten en begon toen doelgericht te graven: bingo een nest. Hij kwam weer terug naar de boot en samen met Beto en een grote piepschuimen doos ging ik nu naar het strand. Voorzichtig door het water lopend om zo min mogelijk op koraal te staan kwamen we aan bij het nest. Echt indrukwekkend hoe die man dat wist, want er was helemaal niets te zien verder op het strand.
Beto groef de eieren uit en ik legde ze in de doos. De eieren van een groene schildpad zijn ongeveer zo groot als een pingpongbal, wegen zoveel als een licht kippenei, maar de schil voelt een beetje als een combinatie van leer en plastic en kan je iets indeuken. Uiteindelijk hadden we 118 eieren die we toedekten met wat zand van rondom het nest en we liepen weer terug naar de boot.
In de boot vroeg de man of ik misschien wilde varen, tuurlijk waarom niet. En na even wennen met links en rechts vaarden we over de zee weer terug naar JTP. Op zich ging het best aardig, maar je voelt je arm wel na een tijdje om dat roer steeds goed te houden.
Op het strand hadden zich ondertussen de andere vrijwilligers verzameld en gezamenlijk maakten we weer een nieuw nest in de broederij waar we de eieren in legden. Hopelijk komen daar heel veel babyschildpadjes uit over twee maanden!
Na een snelle douche en het ontbijt pakten Dede, Joey en Orsi hun tassen in (Johanna was de dag ervoor al vertrokken), terwijl wij met Alisa en Lia begonnen aan de activiteit van vandaag: het strand schoonmaken. Gewapend met twee plastic zakken liepen we het strand af, waarbij we al het afval in de zakken stopten. Misschien denk je dat plastic zakjes het meest voorkomt, maar nee, het zijn voornamelijk sigarettenpeuken en allemaal kleine stukjes vistouw. Soms lijkt het een gepiel om die stukjes op te ruimen, maar deze video laat zien wat dat kan doen met een schildpad (kleine waarschuwing, het is niet heel smakelijk om te zien)
https://www.facebook.com/150260291494/videos/10155523977986495/ (of http://www.juaraturtleproject.com/ en dan moet je naar scrollen tot je het bericht van 10 juni 2017 tegenkomt).
In de middag nadat de andere drie waren vertrokken, kreeg Falco een knipbeurt van Beto en hebben we de was gedaan. Helaas begon het later die middag te regenen, en dan zit je daar met je half droge was die je nergens meer kunt drogen. Soms toch een nadeel een tropisch eiland ;) ‘s Avonds hebben we met Alisa gegeten (ze hadden aardappelpuree!) en na een andere film en wat gekletst te hebben was het bedtijd.
Om vijf uur had ik samen met Alisa nachtpatrouille. Op dat moment was het net even droog, dus we checkten de broederij en begonnen te lopen. Langzaam zagen we steeds meer bliksemflitsen en het begon meer te waaien. In volle vaart gingen we weer terug naar JTP waar we tegelijk met de bui aankwamen. Snel weer m’n droge bed in!
Uiteindelijk niet voor heel lang, want om zeven uur stond Falco op voor de bootpatrouille. En dan merk je hoe snel het kan gaan, er bleek een nest te zijn uitgekomen in de tussentijd. Normaal staat er een hekje om het nest zodat de schildpadjes niet door de hele broederij kunnen lopen en eventueel nesten door elkaar geraken. Alleen was hier iets mis gegaan waardoor we eerst een zoektocht moesten doen naar eventuele verstopte schildpadjes waarvan we er inderdaad nog een paar vonden.
Falco ging ondertussen op bootpatrouille en Alisa was niet wakker te krijgen. Dus was ik alleen met Dan om alle schildpadjes te tellen (108!) en ze vervolgens op het strand los te laten. Dat was nog even timen, want we proberen ervoor te zorgen dat ze niet meteen in een sterke branding terecht komen om ze iets meer kans te geven. Doordat het nu licht was konden we de schildpadjes zelfs nog een tijdje volgen terwijl ze weg zwommen als kleine zwarte vlekjes.
Er was geen nieuw nest gevonden, dus even later konden we meteen ontbijten. Het was ondertussen al de hele ochtend aan het regenen, en dat terwijl het onze vrije dag was en we wat meer van de omgeving wilden zien. Nu zagen we Baywatch :P Na de lunch was het gelukkig droog en konden Falco en ik naar de waterval. We liepen een klein stukje over de weg en vervolgens moesten we ons aan een touw op een vlot naar de overkant trekken. Daar liepen we zo’n drie kwartier door de jungle waarbij we onderweg een aapje zagen. De waterval was niet heel groot, maar had we een klein meertje waarin Falco heeft gezwommen.
Verfrist liepen we de weg weer terug waarbij we onderweg nog twee meisjes tegenkwamen die ik de dag ervoor een rondleiding had gegeven. Bij JTP was het tijd om het nest dat op onze eerste dag was uitgekomen verder te onderzoeken. Het nest werd leeg gegraven en we kwamen nog vier levende schildpadjes tegen die we konden uitzetten. De schildpadjes duwen zich uit het nest omhoog door op hun broertjes en zusjes te klimmen, en deze konden dat niet meer doen. Maar zo konden ze toch nog naar zee.
Daarna hebben we alle eieren uitgegraven om de lege schillen te tellen en de niet uitgekomen eieren open te breken om de oorzaken te kunnen achterhalen. Waarschijnlijk was dit het laatste nest, want veel eieren waren niet bevrucht. Verder was er een aantal eieren niet compleet ontwikkeld, meestal door bacteriën die zich in het ei hadden gedrongen.
Aan het begin van de avond reden we met z’n allen weer naar de andere kant van het dorp waar het jaarlijkse volleybal toernooi gaande was. Blijkbaar is het de sport op het eiland want er waren wel veertien verschillende teams die tegen elkaar speelden. Verder waren er kraampjes met eten en hebben we een lekkere wafel met kokosjam als toetje gehad. Behalve de wedstrijd zagen we hier ook enorme vleermuizen van wel een halve meter breed!
Om vijf uur ‘s nachts hadden Falco en ik weer nachtpatrouille op het strand, maar we zagen niets. Je merkt wel dat je door zo’n wandeling helemaal wakker en actief bent, dus het duurde even voor we weer in slaap vielen voor anderhalf uur. Na het ontbijt hebben we de tassen ingepakt en vervolgens een documentaire over schildpadden in Florida gekeken. Falco ging nog even snorkelen, daarna snel geluncht en dat was het einde van ons vrijwilligerswerk.
Met een jeep werden we weer naar de pier gebracht, waar we afscheid namen van Alisa die nog op Tioman bleef. Na de boottocht namen we een bus die ons naar Johor Bahru in het zuiden van Maleisië bracht. De stad was een stuk groter en moderner dan ik had verwacht, met grote winkelcentra, wolkenkrabbers, druk verkeer en er werd ook druk gebouwd.
We namen een taxi naar het hotel die we speciaal hadden uitgekozen om even bij te komen: airco, warme douche, goede bedden en een ruime kamer. Maar voor we daarvan konden genieten, eerst vis gegeten op een terras met veel lokale restaurantjes (waar ze volgens mij bijna nooit toeristen krijgen, we waren nu in ieder geval de enige) en daarna heerlijk relaxen en slapen.
Weltrusten!
Nienke
Foto's: https://photos.app.goo.gl/yDITZhhPW0l42nBF3
Om vijf uur maakten we kennis met de andere vrijwilligers en de vier vaste medewerkers (Dan, Beto, Lia en Ela). Op dat moment waren er vijf andere vrijwilligers: Joey en Dede uit Singapore, Johanna en Alisa uit Duitsland en Orsi uit Hongarije. Na een korte introductie werden de taken voor de volgende dag verdeeld (dingen als vegen, opruimen, wie welke patrouille loopt en wie de broederij checkt) en kregen we nog wat extra uitleg van Lia die het meest verantwoordelijk was voor de vrijwilligers.
Daarna hadden we vrije tijd, waarbij Falco ging snorkelen (dat was heel relaxed ze hebben hier allemaal snorkelspullen e.d. die je gewoon kunt gebruiken), een stel ging zwemmen en ik heb met een andere vrijwilligster op het strand zitten kletsen, uitkijkend op een prachtige baai, omringd door rotsen met jungle.
Rond zeven uur ‘s avonds gingen we met alle vrijwilligers eten in een van de kleine restaurantjes aan de enige weg die er langs de kust liep. Terug bij JTP hebben we een film gekeken (met een beamer afgespeeld op het whiteboard) en zijn toen gaan slapen.
Alleen niet voor lang, want om 1 uur hadden we nachtpatrouille samen met Orsi. Elke patrouille begint met het checken van de broederij, want de schildpadjes komen voornamelijk ‘s nachts uit zodat ze veiliger naar zee kunnen lopen. En jawel, er was een nest uitgekomen! We haalden snel de anderen erbij en na het tellen en het opmeten van een tiental konden we 39 schildpadjes loslaten. Super schattig hoe die kleine beestjes in volle vaart over het zand ploeteren. Maar ook, hoe klein zijn ze als ze die enorme oceaan bereiken. (de foto’s zijn trouwens met rood licht gemaakt, want schildpadden gaan op het meest felle licht af dat ze zien, in de natuur de maan of de weerspiegeling daarvan op het water). Daarna hebben we de patrouille nog gelopen om te zien of er een moederschildpad aan land was gekomen, maar dat was niet het geval, dus we konden weer naar bed tot acht uur ‘s ochtends toen het tijd was voor het ontbijt.
Bijna elke dag was er ook een extra activiteit, en deze ochtend gingen we na de klusjes op weg naar een kleine boerderij. We dachten dat we meteen aan het werk gezet zouden worden, maar nee, eerst kregen we allemaal hapjes te eten: rijst met kip, aardappelpasteitjes en kokospannenkoekjes. Zeer vermoeiend dat vrijwilligerswerk ;) Daarna toch wel aan de slag gegaan door eerst compost uit te scheppen en te verspreiden bij nieuwe chilipeper plantjes (wat een lucht!), nieuw compost te maken en wat lenteuien te oogsten. Na een kleine rondleiding langs de andere planten gingen we weer terug en was het alweer tijd voor de lunch :P
In de middag kwamen er twee groepen schoolkinderen uit Singapore langs (doe mij zo’n werkweek naar een tropisch eiland) die de rondleiding kregen en vervolgens bijna niet meer weg te krijgen waren vanwege de kittens die ook rondliepen in het centrale gebouw. Toen ze weg waren was het tijd voor de wekelijkse kookles van Ela, en we leerden om gestoomde pompoencakejes te maken. Thuis maar eens kijken wat een goede vervanging kan zijn van de bananenbladeren die ze hier daarvoor gebruiken.
Na de taakverdeling gingen Falco en ik snorkelen, maar helaas was het zicht nogal slecht. Dus we zwommen terug naar het strand en hebben een tijdje met de anderen in de golven gezwommen. ‘s Avonds gingen we met iedereen (ook de medewerkers) eten aan de andere kant van het dorp. Op vier scooters, waarvan eentje met een soort zijspan, reden we zo naar het restaurant. Het was heel gezellig en lekker gegeten, maar we hebben wel de tafel moeten verplaatsen vanwege een nieuwe aanval van vliegende mieren. Gelukkig waren deze iets kleiner dan die in Taman Negara.
Op de terugweg zagen we een prachtige sterrenhemel en Falco en ik besloten om op het strand sterren te gaan kijken. Het was zo helder dat we zelfs de Melkweg zagen! Super indrukwekkend en een moment om te herinneren. Met de sterrenapp hebben we verder sterrenbeelden proberen te ontdekken en zagen we allebei een aantal vallende sterren. Tenslotte nog de avondcheck bij de broederij om elf uur, en het was bedtijd.
De volgende ochtend had ik bootpatrouille om half acht, wat inhoudt dat je samen met één van de medewerkers en een lokale man die de boot bestuurde, naar twee stranden in de buurt vaart om te zien of daar eieren gelegd zijn. Normaal kan je dat redelijk goed spotten vanwege het spoor dat de moeder maakt in het zand, maar deze nacht had het enorm geregend en was het hoog water geweest. Bij het tweede strandje besloot Beto om toch maar naar het strand te lopen, want ze verwachtten één dezer dagen een nieuw nest. Aangezien schildpadden altijd naar hetzelfde strand terugkomen, en vaak meerdere nesten achter elkaar maken, kunnen ze die redelijk goed voorspellen.
Beto kon het niet goed zien en wist bijna zeker dat er niets was. De bootsman had blijkbaar jarenlange ervaring en besloot om ook een kijkje te gaan nemen. Ondertussen zat ik nog in het bootje, en vanwege het heldere water zag ik prachtig koraal en visjes rondom de boot.
De bootsman liep tien meter over het strand, keek wat naar de planten en begon toen doelgericht te graven: bingo een nest. Hij kwam weer terug naar de boot en samen met Beto en een grote piepschuimen doos ging ik nu naar het strand. Voorzichtig door het water lopend om zo min mogelijk op koraal te staan kwamen we aan bij het nest. Echt indrukwekkend hoe die man dat wist, want er was helemaal niets te zien verder op het strand.
Beto groef de eieren uit en ik legde ze in de doos. De eieren van een groene schildpad zijn ongeveer zo groot als een pingpongbal, wegen zoveel als een licht kippenei, maar de schil voelt een beetje als een combinatie van leer en plastic en kan je iets indeuken. Uiteindelijk hadden we 118 eieren die we toedekten met wat zand van rondom het nest en we liepen weer terug naar de boot.
In de boot vroeg de man of ik misschien wilde varen, tuurlijk waarom niet. En na even wennen met links en rechts vaarden we over de zee weer terug naar JTP. Op zich ging het best aardig, maar je voelt je arm wel na een tijdje om dat roer steeds goed te houden.
Op het strand hadden zich ondertussen de andere vrijwilligers verzameld en gezamenlijk maakten we weer een nieuw nest in de broederij waar we de eieren in legden. Hopelijk komen daar heel veel babyschildpadjes uit over twee maanden!
Na een snelle douche en het ontbijt pakten Dede, Joey en Orsi hun tassen in (Johanna was de dag ervoor al vertrokken), terwijl wij met Alisa en Lia begonnen aan de activiteit van vandaag: het strand schoonmaken. Gewapend met twee plastic zakken liepen we het strand af, waarbij we al het afval in de zakken stopten. Misschien denk je dat plastic zakjes het meest voorkomt, maar nee, het zijn voornamelijk sigarettenpeuken en allemaal kleine stukjes vistouw. Soms lijkt het een gepiel om die stukjes op te ruimen, maar deze video laat zien wat dat kan doen met een schildpad (kleine waarschuwing, het is niet heel smakelijk om te zien)
https://www.facebook.com/150260291494/videos/10155523977986495/ (of http://www.juaraturtleproject.com/ en dan moet je naar scrollen tot je het bericht van 10 juni 2017 tegenkomt).
In de middag nadat de andere drie waren vertrokken, kreeg Falco een knipbeurt van Beto en hebben we de was gedaan. Helaas begon het later die middag te regenen, en dan zit je daar met je half droge was die je nergens meer kunt drogen. Soms toch een nadeel een tropisch eiland ;) ‘s Avonds hebben we met Alisa gegeten (ze hadden aardappelpuree!) en na een andere film en wat gekletst te hebben was het bedtijd.
Om vijf uur had ik samen met Alisa nachtpatrouille. Op dat moment was het net even droog, dus we checkten de broederij en begonnen te lopen. Langzaam zagen we steeds meer bliksemflitsen en het begon meer te waaien. In volle vaart gingen we weer terug naar JTP waar we tegelijk met de bui aankwamen. Snel weer m’n droge bed in!
Uiteindelijk niet voor heel lang, want om zeven uur stond Falco op voor de bootpatrouille. En dan merk je hoe snel het kan gaan, er bleek een nest te zijn uitgekomen in de tussentijd. Normaal staat er een hekje om het nest zodat de schildpadjes niet door de hele broederij kunnen lopen en eventueel nesten door elkaar geraken. Alleen was hier iets mis gegaan waardoor we eerst een zoektocht moesten doen naar eventuele verstopte schildpadjes waarvan we er inderdaad nog een paar vonden.
Falco ging ondertussen op bootpatrouille en Alisa was niet wakker te krijgen. Dus was ik alleen met Dan om alle schildpadjes te tellen (108!) en ze vervolgens op het strand los te laten. Dat was nog even timen, want we proberen ervoor te zorgen dat ze niet meteen in een sterke branding terecht komen om ze iets meer kans te geven. Doordat het nu licht was konden we de schildpadjes zelfs nog een tijdje volgen terwijl ze weg zwommen als kleine zwarte vlekjes.
Er was geen nieuw nest gevonden, dus even later konden we meteen ontbijten. Het was ondertussen al de hele ochtend aan het regenen, en dat terwijl het onze vrije dag was en we wat meer van de omgeving wilden zien. Nu zagen we Baywatch :P Na de lunch was het gelukkig droog en konden Falco en ik naar de waterval. We liepen een klein stukje over de weg en vervolgens moesten we ons aan een touw op een vlot naar de overkant trekken. Daar liepen we zo’n drie kwartier door de jungle waarbij we onderweg een aapje zagen. De waterval was niet heel groot, maar had we een klein meertje waarin Falco heeft gezwommen.
Verfrist liepen we de weg weer terug waarbij we onderweg nog twee meisjes tegenkwamen die ik de dag ervoor een rondleiding had gegeven. Bij JTP was het tijd om het nest dat op onze eerste dag was uitgekomen verder te onderzoeken. Het nest werd leeg gegraven en we kwamen nog vier levende schildpadjes tegen die we konden uitzetten. De schildpadjes duwen zich uit het nest omhoog door op hun broertjes en zusjes te klimmen, en deze konden dat niet meer doen. Maar zo konden ze toch nog naar zee.
Daarna hebben we alle eieren uitgegraven om de lege schillen te tellen en de niet uitgekomen eieren open te breken om de oorzaken te kunnen achterhalen. Waarschijnlijk was dit het laatste nest, want veel eieren waren niet bevrucht. Verder was er een aantal eieren niet compleet ontwikkeld, meestal door bacteriën die zich in het ei hadden gedrongen.
Aan het begin van de avond reden we met z’n allen weer naar de andere kant van het dorp waar het jaarlijkse volleybal toernooi gaande was. Blijkbaar is het de sport op het eiland want er waren wel veertien verschillende teams die tegen elkaar speelden. Verder waren er kraampjes met eten en hebben we een lekkere wafel met kokosjam als toetje gehad. Behalve de wedstrijd zagen we hier ook enorme vleermuizen van wel een halve meter breed!
Om vijf uur ‘s nachts hadden Falco en ik weer nachtpatrouille op het strand, maar we zagen niets. Je merkt wel dat je door zo’n wandeling helemaal wakker en actief bent, dus het duurde even voor we weer in slaap vielen voor anderhalf uur. Na het ontbijt hebben we de tassen ingepakt en vervolgens een documentaire over schildpadden in Florida gekeken. Falco ging nog even snorkelen, daarna snel geluncht en dat was het einde van ons vrijwilligerswerk.
Met een jeep werden we weer naar de pier gebracht, waar we afscheid namen van Alisa die nog op Tioman bleef. Na de boottocht namen we een bus die ons naar Johor Bahru in het zuiden van Maleisië bracht. De stad was een stuk groter en moderner dan ik had verwacht, met grote winkelcentra, wolkenkrabbers, druk verkeer en er werd ook druk gebouwd.
We namen een taxi naar het hotel die we speciaal hadden uitgekozen om even bij te komen: airco, warme douche, goede bedden en een ruime kamer. Maar voor we daarvan konden genieten, eerst vis gegeten op een terras met veel lokale restaurantjes (waar ze volgens mij bijna nooit toeristen krijgen, we waren nu in ieder geval de enige) en daarna heerlijk relaxen en slapen.
Weltrusten!
Nienke
Foto's: https://photos.app.goo.gl/yDITZhhPW0l42nBF3
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
